Keywords
socio-economic history of Poland
history of social welfare in Poland
history of industrial medicine
Abstract
This article presents the circumstances of the birth of occupational medicine in the interwar period in Poland. The first regulations concerning preventive examinations of young employees were created on the basis of the Act of July 2, 1924, concerning the work of minors and women. This act imposed an obligation on business entities to carry out free medical examinations for minors as ordered by the labor inspector. The first examination of underage employees was carried out in 1926. However, compliance with the laws and orders of the labor inspectorate during the interwar period left much to be desired. There was a shortage of doctors in the labor inspectorate, and a shortage of specialized medics to carry out the examinations. Despite the difficulties, the period in question saw the successful introduction of compulsory medical examinations for young workers. In 1930, 16,121 underage employees were diagnosed in this way. The interwar years also saw the first initiatives resulting from an increased awareness of preventive care for adult workers.
References
Brown, J.A.C. (1962). Społeczna psychologia przemysłu. Stosunku między ludźmi w fabrykach. Warszawa: Książka i Wiedza.
Brzeziński, T. (2016). Społeczne problemy medycyny. Zdrowie publiczne [in:] Brzeziński, T., ed., Historia medycyny. Wydanie IV. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Grata, P. (2013). Polityka społeczna Drugiej Rzeczypospolitej. Uwarunkowania – instytucje – działania. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Herman, B. (1935). Lekarz ogólny (praktyk-higjenista) jako podstawowa komórka w organizacji służby lekarskiej w większych zakładach pracy [w:] Służba lekarska w zakładach pracy. Referaty wygłoszone na konferencji lekarzy fabrycznych zwołanej przez Instytut Spraw Społecznych w dniach 2 i 3 marca 1935 roku. Warszawa: Instytut Spraw Społecznych.
Hooper-Gottlieb, A., Gottlieb, H., Bowers, B., Bowers, B. (1999). 1000 postaci tysiąclecia. Ranking ludzi, którzy zmienili świat. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Mak.
Jończyk, J. (1961). Ochrona pracy kobiet i młodocianych w polskim przemyśle w latach 1918–1939. Warszawa: Książka i Wiedza.
Kubiak, J. (1928). Współpraca kas chorych z inspekcją pracy. „Przegląd Ubezpieczeń Społecznych”, Vol. 3, issue 7.
Leszczyński, Z. (1983). Ochrona zdrowia robotników w Królestwie Polskim 1870–1914. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Leśniewska, M. (1929). Wykonywanie przepisów o ochronie kobiet i młodocianych. „Praca i Opieka Społeczne” nr 1, Vol. 9.
Medycyna pracy [Access: 7.03.2023]. Access on the internet: https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/1448,pojecie.html.
Miedzińska, J. (1933). Powszechne badania lekarskie młodocianych. „Praca i Opieka Społeczna” nr 1, Vol. 13.
Nowakowski, B. (1935). Nowe prądy w organizacji higjeny pracy [In:] Służba lekarska w zakładach pracy. Referaty wygłoszone na konferencji lekarzy fabrycznych zwołanej przez Instytut Spraw Społecznych w dniach 2 i 3 marca 1935 roku. Warszawa: Instytut Spraw Społecznych.
Odrzywolski, W. (1937). Zakres działania lekarza fabrycznego. „Zdrowie Publiczne” nr 9.
Ostrowska, T. (1971). Lafontaine (de la Fontaine) Franciszek Leopold [In:] Polski Słownik Biograficzny, t. 16. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Paluch, E. (1935). Współczesny stan organizacji Służby Lekarskiej w przemyśle polskim [In:] Służba lekarska w zakładach pracy. Referaty wygłoszone na konferencji lekarzy fabrycznych zwołanej przez Instytut Spraw Społecznych w dniach 2 i 3 marca 1935 roku. Warszawa: Instytut Spraw Społecznych.
Rabenda, A. (2004). Sygnały z przeszłości. „Atest” nr 1(680).
—— (2004a). Ojcowie medycyny pracy. „Atest” nr 2(681).
Sadowska, J. (2000). Ochrona zdrowia publicznego na ziemiach polskich w zaborze pruskim. „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” nr 3–4, Vol. 63.
Supady, J. (1997). Medycyna pracy w Polsce międzywojennej. „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny”, Vol. 60, issue 4.
Szozda, R. (2004). Dziewiętnastowieczne badania profilaktyczne pracowników. „Atest” nr 6(685).
—— (2007). Początki medycyny pracy w XX wieku. „Atest” nr 2(717).
—— (2007a). Badania profilaktyczne – krótka historia. „Atest” nr 5 (721).
Szymczykiewicz, K. (1979). Rozwój i osiągnięcia medycyny pracy [In:] Sobocki, S., ed., 25 lat medycyny przemysłowej w Jarosławiu. Jarosław: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Ustawa z dnia 18 grudnia 1919 r. o czasie pracy w przemyśle i handlu (Dz.U. z 1920 r., nr 2, poz. 7).
Ustawa z dnia 2 lipca 1924 r. w przedmiocie pracy młodocianych i kobiet (Dz.U. z 1924 r., nr 65, poz. 636).
Zawadowska, I. (1938). Badania lekarskie młodocianych. „Praca i Opieka Społeczna” nr 1, Vol. 18.