Keywords
consumer in health care
health services
dentistry
sustainable development
Abstract
Dentistry in Poland is based on services financed from consumers’ private funds. The catalog of services available under general health insurance is so narrow that a significant number of patients have stopped using the public system and have devoted their funds to commercial dental services. Educational and preventive activities in the field of dentistry are consistent with the idea of sustainable development, especially from the point of view of the social and economic spheres, because prevention or quick treatment is usually more effective and cheaper. The article aims to show possible problems with implementing the idea of sustainable development in the context of health care resulting from the adopted financing policy of the National Health Fund. The work is based on the analysis of macroeconomic data and applicable legal acts in relation to the literature on the subject.
References
Anopa, Y., Macpherson, L.M.D., McMahon, A.D., Wright, W., Conway, D.I., McIntosh, E. (2023). Economic Evaluation of the Protecting Teeth @ 3 Randomized Controlled Trial. „JDR Clinical & Translational Research”, 8(3). DOI: 10.1177/23800844221090444.
Anju, R., Sadanandan, R., Vijayakumar, K., Raman, Kutty, V., Soman, B., Ravindran, R.M., Varma, R.P. (2023). Decentralisation, health and Sustainable Development Goal 3. „Public Health Action”, Vol. 13, Supp. 1. DOI: 10.5588/pha.22.0034.
Banasiuk, A., Uracz, W., Lishchynskyy, Y, Brukwicka, I., Kopański, Z. (2017). Edukacja prozdrowotna w stomatologii. „Journal of Clinical Healthcare”, 4.
Birendra, K.C., Dhungana, A., Dangi, T.B. (2021). Tourism and the sustainable development goals: Stakeholders' perspectives from Nepal. „Tourism Management Perspectives”, Vol. 38. DOI: 10.1016/j.tmp.2021.100822.
Bukowska-Piestrzyńska. A. (2017). Jakość usług zdrowotnych na przykładzie usług stomatologicznych, „Problemy Jakości”, 49, No. 6.
Chae, M.-J. (2021). Effects of the COVID-19 pandemic on sustainable consumption. „Social Behavior and Personality: an International Journal”, Vol. 49, No. 6. DOI: 10.2224/sbp.10199
Cieślik, K., Przybylska, K. (2018). Jakość usług stomatologicznych na przykładzie Uniwersyteckiego Centrum Stomatologii i Medycyny Specjalistycznej Sp. z o.o. w Poznaniu. „Handel Wewnętrzny”, 6(377), t. I.
Coderoni, S., Perito, M.A. (2020)., Sustainable consumption in the circular economy. An analysis of consumers’ purchase intentions for waste-to-value food. „Journal of Cleaner Production”, Vol. 252. DOI: 10.1016/j.jclepro.2019.119870.
Dentonet (2023a). 3,3 mld zł budżetu na stomatologię NFZ w 2024 roku [Access 25.09.2023]. Access on the internet: https://dentonet.pl/33-mld-zl-na-stomatologie-nfz-w-2024-r/#gref.
—— (2023b). Stomatologia odbiła po pandemii. Wartość rynku wyniesie 16 mld zł [Access: 25.09.2023]. Access on the internet: https://dentonet.pl/stomatologia-odbila-po-pandemii/#gref.
DTP (2011). Utrata jednego zęba to kalectwo! „Dental Tribune Poland” [Access: 25.09.2023]. Access on the internet: https://pl.dental-tribune.com/news/utrata-jednego-zeba-to-kalectwo/.
Galderisi, S., Heinz, A., Kastrup, M., Beezhold, J., Sartorius, N. (2017). A proposed new definition of mental health. „Psychiatria Polska”, 51(3). DOI: 10.12740/PP/74145.
Golinowska, S. (2013). Kontrowersje wokół ekonomii w ochronie zdrowia i reformy systemu ochrony zdrowia. „Ekonomista”, 6.
Golinowska, S., Tambor, M. (2014). Źródła finansowania opieki zdrowotnej. „Zdrowie Publiczne i Zarządzanie”, 12(3).
Guo, Y, Jiang, J, Li, S. (2019), A Sustainable Tourism Policy Research Review. Sustainability, 11(11):3187. DOI: 10.3390/su11113187.
GUS (2017). Ambulatoryjna opieka zdrowotna w 2016 r. Warszawa: GUS.
—— (2018). Ambulatoryjna opieka zdrowotna w 2017 r., Warszawa: GUS.
—— (2019). Ambulatoryjna opieka zdrowotna w 2018 r., Warszawa: GUS.
—— (2020). Ambulatoryjna opieka zdrowotna w 2019 r. Warszawa: GUS.
—— (2021). Ambulatoryjna opieka zdrowotna w 2020 r. Warszawa: GUS.
—— (2022). Ambulatoryjna opieka zdrowotna w 2021 r. Warszawa: GUS.
—— (2023). Ambulatoryjna opieka zdrowotna w 2022 r. Warszawa: GUS.
Hernandez, R.J., Miranda, C., Goñi, J. (2020), Empowering Sustainable Consumption by Giving Back to Consumers the ‘Right to Repair’. „Sustainability”, 12(3). DOI: 10.3390/su12030850.
Jańczuk, K. (2018) Rola i zadania wychowania zdrowotnego w stomatologii [In:] Jańczuk, Z, ed., Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych. Warsaw: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Jaraszek, M., Hanke, W., Marcinkiewicz, A. (2022), Czy profilaktyka stomatologiczna ma uzasadnienie w działaniach z zakresu medycyny pracy? „Medycyna Pracy”, 73(3). DOI: 10.13075/mp.5893.01234.
Jeżowski, P. (2012). Rozwój zrównoważony i jego nowe wyzwania. „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace”, (2). DOI: 10.33119/KKESSiP.2012.2.5.
Jones, P., Comfort, D. (2020). The COVID-19 Crisis, Tourism and Sustainable Development. „Athens Journal of Tourism”, 7(2). DOI: 10.30958/ajt/v7i2.
Jończyk, J., Werenda, W. (2016). Rola satysfakcji klienta we współczesnym marketingu na przykładzie rynku usług stomatologicznych. „Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing”, 16(65). DOI: 10.22630/PEFIM.2016.16.65.10.
Kaczmarek, F. (2020). Pandemia COVID-19 a Cele Zrównoważonego Rozwoju [In:] Hajder, K., Kacperska, M., Donaj, Ł., eds., Konsekwencje pandemii COVID-19: Świat i gospodarka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Kantyka, S. (1998). Rynek ochrony zdrowia. „Polityka Społeczna i Gospodarcza”, nr 1.
Keiner, M. (2005). History, definition(s) and models of sustainable development. Eidgenössische Technische Hochschule Zürich. DOI: 0.3929/ethz-a-004995678.
Kosiński, E. (2018). Prawne formy podejmowania i prowadzenia działalności leczniczej jako element systemu ochrony zdrowia w Polsce. Wybrane aspekty. „Przegląd Prawa i Administracji”, 114.
Kozera, J., Kozera, M. (2022). Studnia bez dna. Jak marnotrawimy wydatki na zdrowie. „Menedżer Zdrowia”, grudzień 9–10.
Kuryu, M., Niimi, K., Gotoh, H., Shimizu, T., Kobayashi, T. (2019). Assessment of the oral health-related quality of life and the health-related quality of life of patients with stomatological diseases. „Oral Science International”, Vol. 16, Iss. 3. DOI: 10.1002/osi2.1034.
López-Sanz, J.M., Penelas-Leguía, A., Gutiérrez-Rodríguez, P., Cuesta-Valiño, P. (2021). Sustainable Development and Consumer Behavior in Rural Tourism – The Importance of Image and Loyalty for Host Communities. Sustainability, 13(9). DOI: 10.3390/su13094763.
Maciejewski, G. (2020). Consumers Towards Sustainable Food Consumption., „Marketing of Scientific and Research Organizations”, Vol. 36, Iss. 2.
—— (2023). Zrównoważone zachowania konsumentów w czasie pandemii COVID-19. „Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów”, 188. DOI: 10.33119/SIP.2023.188.3.
Markowska, E., Węglińska, S. (2019). Ekonomia na rynku zdrowia i jego finansowanie, „Studia Ekonomiczne, Prawne i Administracyjne”, 4, p. 31-41.
Mebratu, D. (1998). Sustainability and sustainable development: historical and conceptual review. „Environmental Impact Assesment Review”;18 (6), 493–520 https://doi.org/10.1016/S0195-9255(98)00019-5
Michaluk-Mazurek, M. (2019). Zrównoważony system ochrony zdrowia — rozważania na tle aktualnej polityki lekowej państwa. „Acta Universitatis Wratislaviensis”, 3977, p. 483-493, https://doi.org/10.19195/0524-4544.329.39
Niewielska, M. (2021). Inwestycja w zdrowie psychiczne – imperatyw wyboru zrównoważonego rozwoju. „Eunomia – Rozwój Zrównoważony – Sustainable Development”, 101(2), p. 157-164.
NIL (2019). Nakłady na publiczne świadczenia stomatologiczne. Naczelna Izba Lekarska [Access 25.09.2023]. Access on the internet: https://nil.org.pl/dla-lekarzy/dla-stomatologow/kontrakty/4269-naklady-na-publiczne-swiadczenia-stomatologiczne.
Nojszewska, E. (2011). System ochrony zdrowia. Warsaw: Wolters Kluwer Polska.
Paluch, Ł., Sarat, S. (2013). Socioeconomic and Environmental Dimension of Suistainable Development of Rural Communes in Małopolska Province in the Opinion of the Respondents. „Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu”, 15(3).
Para, A.K. (2013). Principles of Sustainable Development – Barriers and Opportunities for Tourism Industry. „Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja”, 1(11).
Pawłowski, A. (2009). Teoretyczne uwarunkowania rozwoju zrównoważonego. „Rocznik Ochrony Środowiska”, 11.
—— (2012). The multidimensional nature of sustainable development. „Problemy Ekorozwoju”, Vol. 1, No. 1.
Piotrowska, D.E., Pędziński, B., Jankowska, D., Milewski, R. (2020). Status socjoekonomiczny a korzystanie ze świadczeń stomatologicznych w Polsce. „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 26(3). DOI: 10.26444/monz/126693.
PIU (2018). Finansowanie opieki zdrowotnej pracowników. Jak zadbać o zdrowie kluczowej dla rozwoju grupy społecznej? Warsaw: Polska Izba Ubezpieczeń.
Rahmanov, F., Aliyeva, R., Rosokhata, A., Letunovska, N. (2020). Tourism Management in Azerbaijan Under Sustainable Development: Impact of COVID-19. „Marketing and Management of Innovations”, 3. DOI: 10.21272/mmi.2020.3-14.
Rasoolimanesh, S.M., Ramakrishna, S., Hall, C.M., Esfandiar, K., Seyfi, S. (2023). A systematic scoping review of sustainable tourism indicators in relation to the sustainable development goals. „Journal of Sustainable Tourism” 31:7. DOI: 10.1080/09669582.2020.1775621.
Rechul, H. (2014). Zasoby naturalne –jak bliska jest bariera dostępności? „Wokół Energetyki”, kwiecień 2004.
Romaniuk-Demonchaux, A. (2020). Kremy do protez – okiem eksperta. „Medycyna i Życie”, 7(1–2).
Siakwah, P., Musavengane, R., Leonard, L. (2020). Tourism Governance and Attainment of the Sustainable Development Goals in Africa. „Tourism Planning & Development”, 17:4. DOI: 10.1080/21568316.2019.1600160.
Skowroński, A. (2006). Sustainable development as the perspective of further civilisation development. „Problemy Ekorozwoju”, Vol. 1, No. 2.
Stec-Fus, D. (2023). Leczenie zębów na NFZ to fikcja. Czy zmieni to zapowiadana duża podwyżka wydatków na stomatologię?, „Gazeta Krakowska” [Access: 25.09.2023]. Access on the internet: https://gazetakrakowska.pl/leczenie-zebow-na-nfz-to-fikcja-czy-zmieni-to-zapowiadana-duza-podwyzka-wydatkow-na-stomatologie/ar/c14-17736007.
Streimikiene, D, Svagzdiene, B, Jasinskas, E, Simanavicius, A. (2021). Sustainable tourism development and competitiveness: The systematic literature review. „Sustainable Development”, 29. DOI: 10.1002/sd.2133.
Suchanek, M. (2013). Efektywność podmiotów ochrony zdrowia w kontekście koncepcji zrównoważonego rozwoju [In:] Klimek, H., Nowosielski, T., ed., Efektywność ekonomiczna przedsiębiorstw a zrównoważony rozwój gospodarki, Gdańsk: PTE.
Suchecka J. (2016). Ekonomia zdrowia i opieki zdrowotnej. Warsaw: Wolters Kluwer.
Syrkiewicz-Świtała, M., Holecki, T., Bryła, K. (2014). Budowanie wizerunku gabinetów stomatologicznych za pośrednictwem narzędzi public relations. „Annales Academiae Medicae Silesiensis”, 2(68).
Syrkiewicz-Świtała, M., Świtała, R. (2012), Social media marketing jako współczesna koncepcja komunikowania się jednostek ochrony zdrowia z otoczeniem. „Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowska. Zarządzanie”, 5.
Szeroczyńska, M. (2023). Opieka zdrowotna dzieci szkolnych. Część 1. „Szkoła Specjalna”, LXXXIV (1). DOI: 10.5604/01.3001.0016.3313.
Sztumski, W. (2006), The idea of sustainable development and possibility of its realization. „Problemy Ekorozwoju”, Vol. 1, No 2.
Tambor, M., Pavlova, M. (2020). Czy ludzi stać na płacenie za opiekę zdrowotną? Nowe dowody na temat ochrony finansowej w Polsce, Copenhagen: WHO Regional Office for Europe.
Topór-Mądry, R., Gilis-Januszewska, A., Kurkiewicz, J., Pająk, A. (2002). Szacowanie potrzeb zdrowotnych, Kraków: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „VESALIUS”.
Tuszyńska, L., Pawlak, A. (2019). Zdrowie człowieka w edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju. „Pedagogika Społeczna”, 2(72). DOI: 10.35464/1642-672X.PS.2019.2.03.
Vega-Zamora, M., Torres-Ruiz, F.J., Parras-Rosa, M. (2019). Towards sustainable consumption: Keys to communication for improving trust in organic foods. „Journal of Cleaner Production”, Vol. 216. DOI: 10.1016/j.jclepro.2018.12.129.
Wicka, A. (2021). Wydatki gospodarstw domowych na ubezpieczenia związane z życiem i zdrowiem. „Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne”, 35. DOI: 10.19195/1733-5779.35.19.
Wigsten, E., Kvist, T., Jonasson, P., Davidson, T. (2020). Comparing Quality of Life of Patients Undergoing Root Canal Treatment or Tooth Extraction, „Journal of Endodontics”,
Vol. 46, Iss. 1.
Zagórski, S. (2021). Leczenie zębów na NFZ niedługo przejdzie do historii? [ROZMOWA] [Access: 25.09.2023]. Access on the internet: https://oko.press/leczenie-zebow-na-nfz-niedlugo-przejdzie-do-historii-rozmowa.
Zalega, T. (2016). Rozwój zrównoważony a ekonomia zrównoważonego rozwoju – zarys problematyki. „Studia i Materiały”, 1(20). DOI: 0.7172/1733-9758.2016.20.8.
LEGAL ACTS
Act (2013), Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego (Consolidated text: Dz.U. 2021, poz. 2148).
Act (2004), Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Consolidated text based on Dz. U. z 2022 r. poz. 2561, 2674, 2770, z 2023 r. poz. 605, 650, 658, 1234, 1429)
Act (2011), Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Consolidated text: Dz.U. z 2023 r. poz. 991, 1675).
Act (2019), Zarządzenie nr 76/2019/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 27 czerwca 2019 r. zmieniające zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie stomatologiczne.