OD WZNIOSŁOŚCI DO ZDRADY. PRZYPADEK KAPITANA JÓZEFA ŚMIECHA (1915–1982), TAJNEGO WSPÓŁPRACOWNIKA BEZPIEKI

Abstrakt

Prezentowany tekst o Józefie Śmiechu, żołnierzu Wojska Polskiego i uczestniku konspiracji niepodległościowej lat drugiej wojny światowej (1939–1945) w szeregach Armii Krajowej i Delegatury Sił Zbrojnych po tak zwanym „wyzwoleniu”, gdy ziemie państwa polskiego zajął nowy okupant Związek Sowiecki, przedstawia losy polskiego oficera nieludzko doświadczonego przez reżim komunistyczny w Polsce, który po opuszczeniu więzienia w 1956 r. podjął współpracę ze służbami specjalnymi Polski Ludowej i swoja haniebną działalność kontynuował niemalże do śmierci w 1982 roku.

Józef Śmiech pseudonim „Ciąg”, „Rzymianin”, „Zwierzyniecki” urodził się w Kajetanówce na Zamojszczyźnie (województwo lubelskie) i po ukończeniu Korpusu Kadetów we Lwowie poświęcił się zawodowej służbie wojskowej i brał udział w wojnie niemiecko-polskiej 1939 r., a następnie w konspiracji niepodległościowej lat II wojny światowej w szeregach Armii Krajowej, gdzie wyróżnił się w walkach przeciwko Niemcom i ukraińskim nacjonalistom spod znaku Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA). Dowodził kompanią partyzancką pod pseudonimem „Ciąg” w stopniu podporucznika, a następnie awansowany w 1945 r. na kapitana.

Po lipcu 1944 r. i nowej okupacji ziem polskich przez Związek Sowiecki, Śmiech nie złożył broni i pozostał w konspiracji. Aresztowany w 1946 r. i po niezwykle ciężkim śledztwie skazany został na karę 15 lat więzienia. Po opuszczeniu więzienia, złamany podjął intensywną, bardzo szkodliwą współpracę z komunistyczną Służbą Bezpieczeństwa na terenie Bydgoszczy, Lublina, a następnie Zamościa, donosząc na swoich kolegów z konspiracji wojennej i powojennej.