Abstrakt
This article aims to show that extraordinary taxes, introduced after WWI, performed better in Central and Eastern European (CEE) countries than in Western countries, even though they were originally a Western idea. The research reveals that these taxes generated some revenue, but their main function was to show that governments were trying to tackle the unfairness that had resulted from years of running a war economy. It is doubtful that these taxes are useful components of fiscal systems, as they are something of a paradox. They create more injustice (Adam Smith’s principles of taxation were partially broken when these taxes were applied), although they should theoretically reduce the inequalities caused by war.
Bibliografia
AANa. Ustawa o podatku od zysków wojennych, Central Archives of Modern Records in Warsaw 202/IX-2 (1943).
AANb. Projekt okólnika Ministerstwa Skarbu skierowany do Izb Skarbowych, urzędów skarbowych i urzędów rewizyjnych w sprawie analizy wyników postępowania przygotowawczego do wymiaru nadzwyczajnego podatku od wzbogacenia wojennego z 28 maja 1946 r. Central Archives of Modern Records in Warsaw 1169 (1946).
Act no. 309 (1920).
Act nr 13, poz. 72 87 (1945).
Act nr 94, poz. 746 1086 (1923).
Arnold, S. (1918). A Capital Levy: The Problems of Realisation and Valuation. "The Economic Journal", 28(110). DOI: 10.2307/2221866.
Bach, S. (2012). Vermögensabgaben – ein Beitrag zur Sanierung der Staatsfinanzen in Europa. Bericht von Stefan Bach in Eurokrise, Staatsverschuldung und privater Reichtum. "DIW Wochenbericht".
Bach, S., Buggeln, M. (2020). Geburtsstunde des modernen Steuerstaats in Deutschland 1919/1920. "Wirtschaftsdienst", 100(1). DOI: 10.1007/s10273-020-2559-9.
Baltensperger, E. (ed.) (1998). Fünfzig Jahre Deutsche Mark: Notenbank und Währung in Deutschland seit 1948. München: Beck.
Bukowski, P., Novokmet, F. (2019). Between communism and capitalism: Long-term inequality in Poland, 1892–2015 (No. 102834).
Comstock, A. (1928). From Capital Levy to Surtax. "The American Economic Review", 18(1). Access on the internet: http://www.jstor.org/stable/1806137.
Daunton, M. (2021). From global financial crisis to COVID-19: Paying the costs. "Journal of Modern European History", 19(1). DOI: 10.1177/1611894420974281.
Daunton, M.J. (2007). Just taxes: The politics of taxation in Britain, 1914–1979 (Digitally printed version). Cambridge: Cambridge University Press.
Dąbrowski, K. (2016). Izba Przemysłowo-Handlowa w Lublinie w latach 1944–1950 (wydanie pierwsze). Ryki: Fundacja Obywatelskiego Rozwoju – Ryki.
Gesetz über das Reichsnotopfer, ALEX 2189 (1919).
Gesetz zur beschleunigten Veranlagung und Erhebung des Reichsnotopfers, ALEX 2114 (1920).
Dimitrov, I. (1986). Bułgaria. Zarys dziejów. Warszawa: Książka i Wiedza.
Dziewanowski-Stefańczyk, B. (2015). Wymiany pieniądza w Polsce w latach 1944–1950. „Mówią Wieki”, (4).
Eichengreen, B. (1989). The Capital Levy in Theory and Practice. Cambridge, MA: National Bureau of Economic Research.
Einaudi, L. (1920). Taxes on Property and Property Increments in Italy. "The Quarterly Journal of Economics", 35(1). DOI: 10.2307/1883571
Feldman, G.D. (2007). The great disorder: Politics, economics, and society in the German inflation, 1914–1924 (1st published as paperback 1996, [reprinted]). New York: Oxford University Press.
Gierowski, J.A. (1985). Historia Włoch. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Gini, C. (1920). A Levy on Capital. "The Economic Journal", 30(119). DOI: 10.2307/2223520
Grata, P. (2008). The tax policy of the Władysław Grabski`s cabinet in the period 1923–1925. "Polityka i Społeczeństwo", 5.
Hicks, J.R., Hicks, U.K., Rostas, L. (1942). The Taxation of War Wealth. Oxford: Clarendon Press.
Hook, A. (1918). A Tax on Capital and Redemption of Debt. "The Economic Journal", 28(110). DOI: 10.2307/2221867.
Jastrow, J. (1920a). Appendix: The German Capital Levy Tax: The National Emergency Tax Levy (Reichsnotopfer). "The Quarterly Journal of Economics", 34(3). DOI: 10.2307/1883367.
—— (1920b). The German Capital Levy Tax. "The Quarterly Journal of Economics", 34(3). DOI: 10.2307/1883362.
Karpiński, W. (1961). Rozwój teorii finansów a jednolitość systemu finansowego Niemieckiej Republiki Demokratycznej. "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", (2).
Keynes, J.M. (2009). The economic consequences of the peace. Rockville, Md.: Serenity Publishers.
Kłusek, M. (2017). Nadzwyczajny podatek od wzbogacenia wojennego wynikającego ze zobowiązań prywatnoprawnych i publicznych powstałych przed 1 września 1939 roku. "Klio – Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym", 41(2). DOI: 10.12775/KLIO.2017.018
Kłusek, M., Luterek, T. (2022). Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej 1939–1945: Straty Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie dóbr kultury i sztuki podczas drugiej wojny światowej. Warszawa.
Koryś, P. (2018). Poland From Partitions to EU Accession: A Modern Economic History, 1772–2004. Cham: Springer International Publishing. DOI: 10.1007/978-3-319-97126-1.
Kwarciński, T. (2011). Równość i korzyść Amartyi Kumar Sena: Koncepcja sprawiedliwości dystrybutywnej. Monografie: prace doktorskie: nr 11. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Lewis, B. (2002). The emergence of modern Turkey (3rd ed.). Studies in Middle Eastern history. New York: Oxford Univ. Press. Access on the internet: http://www.loc.gov/catdir/enhancements/fy0612/2001031411-d.html.
Mehrotra, A.K., Martin, I.W., Prasad, M. (eds.) (2009). The new fiscal sociology: Taxation in comparative and historical perspective. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: 10.1017/CBO9780511627071.
Mitchell, A.A. (1918). A Levy on Capital. "The Economic Journal", 28(111). DOI: 10.2307/2222793
Novokmet, F. (2018). The long-run evolution of inequality in the Czech Lands, 1898–2015. WID.world Working Paper Series No. 6/2018, World Inequality Lab.
Nozick, R. (2010). Anarchia, państwo i utopia. Warszawa: Aletheia.
O'Donovan, N. (2020). One-off wealth taxes: Theory and evidence: CAGE.
—— (2021). One-off wealth taxes: Theory and evidence. "Fiscal Studies", 42(3–4). DOI: 10.1111/1475-5890.12277.
Ökte, F. (1987). The tragedy of the Turkish capital tax. London: Croom Helm.
Oleksiuk, A. (2021). Alois Rašin – czeski i czechosłowacki ekonomista. Przegląd wybranych koncepcji, poglądów i doświadczeń. "Przegląd Wschodnioeuropejski", 12(2). DOI: 10.31648/pw.6872.
Pethick-Lawrence, F. (1920). A levy on Capital. London: G. Allen, L. Unwin.
Pigou, A.C. (1918). A Special Levy to Discharge War Debt. "The Economic Journal", 28(110). DOI: 10.2307/2221865
—— (1919). The Burden of War and Future Generations. "The Quarterly Journal of Economics", 33(2). DOI: 10.2307/1884734
Piketty, T. (2015). Kapitał w XXI wieku (1st ed.). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Pipes, R. (2006). Rewolucja rosyjska (wyd. 2 popr.). Warszawa: Wydawnictwo Magnum.
Rašín, A. (1923). Financial policy of Czechoslovakia during the first year of its history. Oxford: Clarendon Press.
Rawls, J. (2013). Teoria sprawiedliwości (wyd. 2 zm.,). Warszawa: PWN.
Roberts, R.O. (1942). Ricardo's Theory of Public Debts. "Economica", 9(35). DOI: 10.2307/
Robson, P. (1959). Capital Levies in Western Europe After the Second World War. "The Review of Economic Studies", 27(1). DOI: 10.2307/2296048.
Rostas, L. (1940). Capital Levies in Central Europe, 1919–1924. "The Review of Economic Studies", 8(1). DOI: 10.2307/2967414.
Royal Decree No. 2164 (1919).
Royal Decree No. 2169 (1919).
Rybarski, R. (2015). Nauka skarbowości. Warszawa: Wolters Kluwer.
Scheidel, W. (2017). The great leveler: Violence and the history of inequality from the stone age to the twenty-first century Great Leveler. The Princeton Economic History of the Western World. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
Scheve, K.F., Stasavage, D. (2016). Taxing the rich: A history of fiscal fairness in the United States and Europe. New York, Princeton, Oxford: Russel Sage Foundation; Princeton University Press.
Scott, W.R. (1918). Some Aspects of the Proposed Capital Levy. "The Economic Journal", 28(111). DOI: 10.2307/2222792
Seligman, E.R.A. (1919). The Cost of the War and How It Was Met. "The American Economic Review", 9(4). Access on the internet: http://www.jstor.org/stable/1813166.
Singh, V.J. (1970). Feasibility of a Capital Levy. "Economic and Political Weekly", 5(11). Access on the internet: http://www.jstor.org/stable/4359728
Skodlarski, J. (2015). Władysław Grabski jako ekonomista (1874–1938). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
SSSU (1923, August 4). Sprawozdanie Stenograficzne z 66. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 4 sierpnia 1923 r., ł. LXVI/10-16.
Statistisches Jahrbuch (1922). Statistisches Jahrbuch für das Deutsche Reich: Finanzwesen. Access on the internet: https://www.digizeitschriften.de/id/514401303_1921%7Clog1?tify=%7B%22view%22%3A%22export%22%7D.
Taylor, E. (1929). Polityka skarbowa i system podatkowy Rzeczypospolitej Polskiej. Poznań: Wyższa Szkoła Handlowa.
Van Sickle, J. (1926). The Fallacy of a Capital Levy. "Journal of Political Economy", 34(2), 181–196. Access on the internet: http://www.jstor.org/stable/1819927.
Wroński, M. (2022). Wealth inequality in interwar Poland. "Economic History of Developing Regions", 17(1). DOI: 10.1080/20780389.2022.2082407