Abstrakt
This article presents a short history of the term, “quality of life”, its origins and related terms/concepts as well as its use in disciplines other than psychology. The article presents several general models and concepts of the quality of life in psychology, and among many different theories and specific concepts of the quality of life, it describes in detail the less known Straś- Romanowska's psychological personalistic and existential concept of the quality of life, which concentrates on four dimensions: psychophysical (biological), psychosocial, subjective, and metaphysical (spiritual). This concept of the quality of life derives from person-oriented psychology and philosophical anthropology. It presents a holistic and subjective view of the quality of life of a human, and it concentrates on the experiences, relationships, actions and development of a person.
Bibliografia
Adamczyk, M., Sęk, H. (1997). Znaczenie pojęcia „jakość życia” w opiece psychologicznej pacjentów onkologicznych [w:] Meyza, J., red., Jakość życia w chorobie nowotworowej (s. 248–260). Warszawa: Centrum Onkologii Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie.
Armstrong, D., Caldwell, D. (2004). Origins of the concept of quality of life in health care: A rhetorical solution to a political problem. “Social Theory and Health”, 2(4).
Bańka A. (1994). Jakość życia w psychologicznych koncepcjach człowieka i pracy [w:] Bańka, A., Derbis, R., red., Psychologiczne i pedagogiczne wymiary jakości życia (s. 19–40). Poznań: Wydawnictwo UAM.
Baran, B. (1991). Filozofia dialogu. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Burckhart, C. S. (2000). Quality of life compendium: Conceptualizing quality of life. Center for Quality of Life Research in Nursing Science. University of Bergen.
Campbell, A. (1981). The sense of well-being in America: Recent patterns and trends. Institute for Social Research.
Campbell, A., Converse, P. E., Rodgers, W. L. (1976). The quality of American life: Perceptions, evaluations, and satisfactions. Russell Sage Foundation.
De Walden-Gałuszko, K. (1997). Ocena jakości życia uwarunkowana stanem zdrowia [w:]: Meyza, J., red., Jakość życia w chorobie nowotworowej (s. 77–84). Warszawa: Centrum Onkologii Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie.
Derbis, R., red., (2000). Jakość rozwoju a jakość życia. Częstochowa: Wydawnictwa WSP.
Diener, E., Horwitz, J., Emmons, R. A. (1985). Happiness of the very wealthy. “Social Indicators Research”, 16(3).
Diener, E., Lucas, R. E., Oishi, S. (2004). Dobrostan psychiczny. Nauka o szczęściu i zadowoleniu z życia [w:] Czapiński, J., red., Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (s. 35–50). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Diener, E., Sandvik, E., Seidlitz, L., Diener, M. (1993). The relationship between income and subjective well-being: Relative or absolute? “Social Indicators Research”, 28(3).
Farquhar, M. (1995). Definitions of quality of life: a taxonomy. “Journal of Advanced Nursing”, 22(3).
Felce, D., Perry, J. (1995). Assessment of Quality of Life: Its Definition and Measurement. “Research in Developmental Disabilities”, 16.
Grant, M. M., Padilla, G. V., Ferrel, B. R., Rhiner, M. (1990). Assessment of quality of life with a single instrument. “Seminars of Oncology Nursing”, 6.
Joseph, S., Wood, A. M. (2010). Assessment of positive functioning in clinical psychology: Theoretical and practical issues. “Clinical Psychology Review”, 30.
King, C. R. (2011). Overview of Quality of Life and Controversial Issues [w:] King, C. R., Hinds, P. S., red., Quality of Life: From Nursing and Patient Perspectives: Theory, Research, Practice (s. 31–41). Jones and Bartlett Publishers.
Kowalik, S. (1993). Psychologiczne wymiary jakości życia [w:] Bańka, A., Derbis, R., red., Myśl psychologiczna w Polsce odrodzonej. Efektywność działań człowieka (s. 58–72). Poznań: Genius.
Linley, P. A., Maltby, J., Wood, A. M., Osborne, G., Hurling, R. (2009). Measuring happiness: The higher order factor structure of subjective and psychological well-being measures. “Personality and Individual Differences”, 47.
Morrison, L. J., Morrison, S. (2006). Palliative care and pain management. “The Medical Clinics of North America”, 90.
Mróz, B. (2011). Poczucie jakości życia u pracowników wyższego szczebla. Uwarunkowania osobowościowe i aksjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Myers, D. G. (2000). The funds, friends, and faith of happy people. “American Psychologist”, 55(1).
Oleś, M. (2010). Jakość życia w zdrowiu i w chorobie. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Roop, J. C., Payne, J. K.,Vallerand, A. H. (2011). Theories and Conceptual Models to Guide Quality-of-Life Research [w:] King, C. R., Hinds, P. S., red., Quality of Life: From Nursing and Patient Perspectives: Theory, Research, Practice (s. 45–57). Jones and Bartlett Publishers.
Ryan, R. M., Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudemonic well-being. “Annual Review of Psychology”, 52.
Schipper, H. (1991). Guidelines and caveats for quality of life measurement in clinical practice and research [w:]: Tchekmedyian, N. S., Cella, D. F., red., Quality of life in oncology practice and research (s. 25–31). Willoston Park, NY: Dominus Publishing Company.
Sęk, H., (1993). Jakość życia a wymiary zdrowia. „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, 2.
Straś-Romanowska, M. (1995). Główne idee teoretyczne i metodologiczne psychologii personalistyczno-egzystencjalnej jako dyscypliny humanistycznej [w:] Straś-Romanowska, M., red., Na tropach psychologii jako nauki humanistycznej. Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.
—— (1992). Los człowieka jako problem psychologiczny. Podstawy teoretyczne. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
—— (2005). Jakość życia w świetle założeń psychologii zorientowanej na osobę [w:] Straś-Romanowska, M., Lachowicz-Tabaczek, K., Szmajke, A., red., Jakość życia w badaniach empirycznych i refleksji teoretycznej (s. 263–274), Kolokwia Psychologiczne, 13. Warszawa: Instytut Psychologii PAN.
Straś-Romanowska, M., Frąckowiak, T. (2007). Rola relacji międzyludzkich w budowaniu jakości życia osób niepełnosprawnych (perspektywa personalistyczno-egzystencjalna [w:] Patkiewicz, J., red., Rola więzi w rozwoju dzieci i młodzieży niepełnosprawnej (s. 47–57). Wrocław: TWK-Wrocław.
Trzebiatowski, J. (2011). Jakość życia w perspektywie nauk społecznych i medycznych – systematyzacja ujęć definicyjnych. „Hygeia Public Health”, 46(1).
WHOQOL Group (1995). WHOQOL Group, The World Health Organization Quality of Life Assessment: Position Paper from the World Health Organization. “Social Science and Medicine”, 41.
—— (1998). WHOQOL Group, The World Health Organization Quality of Life Assessment (WHOQOL): Development and general psychometric properties. “Social Science and Medicine”, 46.
—— (1994). WHOQOL Group, The Development of the World Health Organization Quality of Life Assessment Instrument [w:] Orley, J., Kuyken, W., red., Quality of life assessment: International perspectives (s. 41–57). Berlin: Springer.
World Health Organization (1997). WHOQOL – Measuring Quality Of Life. The World Health Organization Quality of Life Instruments. WHO/MSA/MNH/PSF/97.4.