DYLEMATY UŻYTKOWANIA AUTONOMICZNYCH SYSTEMÓW BOJOWYCH W ODNIESIENIU DO PODSTAWOWYCH ZASAD MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA HUMANITARNEGO

Abstract

Wizja, w której maszyny będą podejmowały decyzje o życiu lub śmierci na polu walki staje się coraz bardziej realna. Symptomatyczne w tym kontekście wydaje się użytkowanie bezzałogowych statków powietrznych w konfliktach ostatniej dekady: w Iraku, Afganistanie, Libii, Syrii czy na Ukrainie. Zwiększająca się robotyzacja pola walki wywołuje wiele kontrowersji, szczególnie wśród organizacji pozarządowych, włącznie z postulatami całkowitego zakazu rozwoju i użytkowania autonomicznych systemów bojowych. Trwająca debata publiczna wyraźnie się zaostrza, a przyszłościowe użytkowanie przedmiotowych systemów ma zarówno swoich zwolenników jak i przeciwników. Kluczowe w tym kontekście, wydają się aspekty prawne wykorzystania autonomicznych systemów bojowych na polu walki.Treści artykułu prezentują zasadnicze podejścia w definiowaniu autonomicznych systemów bojowych. Wskazano, że na gruncie prawa międzynarodowego brak jest jednoznacznej definicji tego rodzaju środka walki. Zwrócono uwagę na brak jednoznacznego rozgraniczenia pomiędzy systemami zautomatyzowanymi, a autonomicznymi. To z kolei powoduje problemy związane z właściwą interpretacją prawną użytkowania autonomicznych systemów bojowych. Zostały również opisane dylematy potencjalnego użytkowania autonomicznych systemów bojowych w odniesieniu do podstawowych zasad międzynarodowego prawa humanitarnego: rozróżniania, proporcjonalności oraz środków ostrożności. Zasadnicza konkluzja potwierdza tezę, że obecnie funkcjonujące normy prawa międzynarodowego nie wymagają zmian w kontekście użytkowania autonomicznych systemów bojowych. Jednocześnie, konieczna jest pogłębiona dyskusja mająca na celu rozstrzygnięcie pojawiających się wątpliwości. Wiążące ustalenia powinny zapaść na forum międzynarodowym przed rzeczywistym wprowadzeniem autonomicznych systemów bojowych do uzbrojenia sił zbrojnych.